🏗️ กฎหมายและมาตรฐานความปลอดภัยที่เกี่ยวข้องกับเครนในประเทศไทย

ปัจจุบันมีการใช้งานเครนในโรงงานอุตสาหกรรมอย่างแพร่หลายในประเทศไทย และเกิดอุบัติเหตุจากการใช้งานเครนให้พบเห็นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากโรงงานหลายแห่งละเลยการตรวจสภาพเครน การให้ความรู้ของผู้ใช้งาน และไม่ปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฏหมายอย่างเคร่งคัด วันนี้แอดมินได้สรุปข้อกฏหมายที่เกี่ยวกับเครนอุตสาหกรรมเเละแนวทางปฏิบัติเพื่อให้สามารถใช้งานเครนได้อย่างปลอดภัย ดังนี้

1. พ.ร.บ. ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน พ.ศ. 2554

พระราชบัญญัติฉบับนี้เป็นกฎหมายแม่บทหลักที่ควบคุมเรื่องความปลอดภัยในการทำงาน รวมถึงการใช้งานเครื่องจักรกลหนัก เช่น เครน

• กำหนดให้นายจ้างต้องดูแลให้สถานประกอบกิจการมีความปลอดภัย
• ผู้ปฏิบัติงานต้องได้รับการฝึกอบรมอย่างเหมาะสม
• อุปกรณ์ต้องได้รับการตรวจสอบและบำรุงรักษาอย่างต่อเนื่อ

2. กฎกระทรวง เรื่อง ความปลอดภัยในการทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ปั้นจั่น และหม้อน้ำ พ.ศ. 2552

ปั้นจั่น (Crane) คือชื่อทางกฎหมายของเครน
เนื้อหาในกฎกระทรวงนี้รวมถึง:

• การตรวจสอบและรับรองปั้นจั่น โดยวิศวกรที่ได้รับอนุญาต
• ปั้นจั่นที่มี พิกัดน้ำหนักยกเกิน 1 ตัน ต้องตรวจสอบทุก 1 ปี
• ต้องมี ทะเบียนประจำเครื่อง และรายงานการตรวจสอบ

3. มาตรฐานของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน (กสร.)

มีการออก แนวปฏิบัติและคู่มือความปลอดภัย เช่น

• แนวทางปฏิบัติการใช้งานเครนอย่างปลอดภัย
• ข้อกำหนดการฝึกอบรมพนักงานควบคุมเครน เช่น Operator, Signalman
• ต้องมีใบรับรองผู้ควบคุมเครน ที่ผ่านการอบรมจากหน่วยงานรับรองตามที่กฎหมายกำหน

4. มาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (มอก.) ที่เกี่ยวข้อง

ถึงแม้ไม่บังคับใช้ทุกกรณี แต่บางมาตรฐานอาจจำเป็นสำหรับผู้ผลิต/ผู้นำเข้า เช่น

• มอก. 1024-2538 (เครนเหนือศีรษะชนิดสะพาน)
• มอก. 2630-2557 (มาตรฐานความปลอดภัยของเครื่องจักร)
• มอก. ด้านระบบไฟฟ้า และโครงสร้างรองรับอื่น ๆ

5. ISO และมาตรฐานสากลที่นิยมใช้ร่วม (กรณีงานโรงงานขนาดใหญ่)

แม้ไม่มีกฎหมายบังคับโดยตรง แต่หลายโรงงานที่ได้มาตรฐานจะใช้อ้างอิงร่วม เช่น

• ISO 9927 – การตรวจสอบเครน
• ISO 4309 – มาตรฐานการตรวจเช็กลวดสลิง
• ISO 13849 – ระบบความปลอดภัยของอุปกรณ์ควบคุ